Badania naukowe

Badania | Historia | Znaczenie | Tematy |

FLORA

LEŚNE ZBIOROWISKA ROŚLINNE

W lasach Wolińskiego Parku Narodowego wyróżniono dotychczas 15 zespołów roślinnych, z których 6 odgrywa dominującą rolę (powierzchniowo i ekologicznie).

 

Buczyny
kwaśna buczyna		Luzulo pilosae-Fagetum	zespół dominujący powierzchniowo
	podzespół typowy: Luzulo pilosae-Fagetum typicum
	podzespół zboczowy: Luzulo pilosae-Fagetum dicranerosum
buczyna żyzna		Melico-Fagetum	zespół dominujący powierzchniowo
storczykowa buczyna wolińska		Carici-Fagetum balticum	zespół ważny
Mieszane kwaśne dąbrowy
las bukowo-dębowy		Fago-Quercetum	zespół dominujący powierzchniowo
las brzozowo-dębowy		Betulo-Quercetum	zespół dominujący powierzchniowo
	podzespół typowy: Betulo-Quercetum typicum
	podzespół zaroślowy: Betulo-Quercetum loniceratosum xylostei
Bory sosnowe
subatlantycki bór świeży		Leucobryo-Pinetum	zespół dominujący powierzchniowo
nadmorski bór bażynowy		Empetro nigri-Pinetum	zespół dominujący powierzchniowo
Pozostałe zbiorowiska małopowierzchniowe
ols porzeczkowy		Ribbo nigri-alnetum
łeg jesionowo-olszowy		Circaeo-Alnetum
dąbrowa ciepłolubna nitrofilna		Ribeso nigri-alnetum
łęg fiołkowo-wiązowy		Ficario - ulmetum campestris
zbiorowiska zaroślowo-leśne z Rhamnus cathartica i Crataegus monogyna
zbiorowiska zastępcze z nasadzoną Pinus silvestris , Acer pseudoplatanus i Sambucus nigra
zbiorowiska zaroślowo-leśne z Salix caprea i Populus tremula
zbiorowisko Pinus silvestris i Calamagrostis epigejos
zbiorowiska leśne z nasadzoną Pinus silvestris na klifie nadmorskim

Wśród wyróżnionych, dominującymi są zbiorowiska lasów bukowych, lasów z udziałem dęba oraz borów, które łącznie zajmują ok.95% powierzchni leśnej parku. Wśród lasów jedynie 26,29% stanowią zbiorowiska niezniekształcone, lub zniekształcone słabo. Pozostałe, w różnym stopniu zniekształcenia, podlegają zabiegom stopniowej przebudowy. Część powierzchni na gruntach porolnych zajmują leśne zbiorowiska zastępcze, zdominowane przez sztucznie sadzoną sosnę i świerka.

Kwaśna buczyna pomorska

jest to las o bardzo ubogim w gatunki roślin runie (jej nazwa pochodzi od kwasowego wskaźnika odczynu pH gleb w takim lesie). Dominujące gatunki runa to niepozorna trawa - kosmatka owłosiona (Luzula pilosa) i siódmaczek leśny (Trientalis europaea). W wielu miejscach na stromych stokach gdzie silne wiatry wywiewają większość opadających liści a runo tworzą prawie wyłącznie mchy - głównie widłozęby (Dicranum sp.), bielistka siwa (Leucobryum glaucum) i porosty, wykształciła się najbardziej uboga postać buczyny kwaśnej tzw.buczyna mszysta. Rosnące w niej buki są na ogół niewielkich rozmiarów (wysokość jedynie do 20m) często o rachitycznym, krzywym pokroju. Szereg powierzchni z występującą współcześnie kwaśną buczyną jest efektem przemian antropogenicznych i wprowadzenia sosny (przed ok.200 laty), która silnie zubożyła gleby. W następstwie stopniowego usuwania sosny ze składu drzewostanu (lub jej naturalnego wydzielania) wtórnie wykształcił się ubogi lasu bukowy.

Żyzna buczyna

wykształciła się w partiach o żyźniejszych glebach (z dużym udziałem glin). W jej runie występują, głównie trawy – perłówki (Melica sp.) i turzyce (Carex sp.) oraz łanowo rosnące, kwitnące w czerwcu żywce cebulkowe (Dentaria bulbifera). Gatunkiem charakterystycznym jest marzanka wonna (Galium odoratum). Dość często wraz z bukiem w drzewostanie występuje dąb. Żyzne buczyny są najbardziej okazałymi lasami na Wolinie, wysokość buków sięga często ponad 30 m, a ilość masy na 1ha przekracza nawet 700m3. Jest to las bardzo stabilny i trwały, o dużej dynamice odnowień naturalnych.

Storczykowa buczyna wolińska

to trzecia z odmian „wolińskich” buczyn. Występuje najrzadziej, jedynie wzdłuż nadbałtyckich klifów i wyłącznie na unikalnej glebie – naspie przyklifowej. Las ten jest zupełnie odmienny od dwóch pozostałych buczyn – drzewa są na ogół powykrzywiane morskimi wiatrami, a w lesie pomimo pełnego zwarcia koron jest stosunkowo widno, zaś jego runo cechuje wyjątkowe bogactwo. Stwierdzono w nim występowanie ponad 100 gatunków roślin z licznym udziałem storczyków na czele. Współcześnie rośnie w nim aż 7 ich gatunków, w tym jeszcze stosunkowo licznie: buławnik czerwony (Cephalanthera rubra), podkolan biały (Platanthera bifolia), kruszczyk rdzawoczerwony (Epipactis atrorubens) czy gnieźnik leśny (Neotia nidus-avis).

Wszystkie buczyny są lasami najbardziej dynamicznymi – tzn. zwiększają w sposób naturalny swój zasięg na całym Wolinie. Stosunkowo szybko różnicują się pod względem budowy (w tworzących się lukach szybko powstają kępy młodego pokolenia) i nie wymagają one szczególnej pomocy ze strony człowieka. Stąd właśnie ich duży udział w strefach ochrony ścisłej Parku wynoszący blisko 300 ha. Rzeczywisty udział powierzchniowy buczyn wynosi nieco ponad 22% zaś średni wiek to 135 lat.

Pomorski las bukowo-dębowy

jest to las, w którym dominuje sosna pospolita (często jest to efekt przeszłej gospodarki człowieka) oraz dąb bezszypułkowy i buk. W niższych piętrach występują między innymi: wiciokrzew pomorski (Lonicera periclymenum) – głównie w formie płożącej, borówka czernica (Vaccinium myrtillus), groszek skrzydlasty (Lathyrus montanus). Charakterystyczna dla tego lasu jest duża dynamika przemian – naturalne wydzielanie się drzew, stopniowy wzrost udziału buka i dębu, będący przejawem naturalnych procesów regeneracji. To właśnie w tych lasach m.in. najczęściej znajdują się gniazda bielików (duża ilość starych, wysokich sosen). Występuje wiele wykrotów i kęp młodych odnowień - schronień dla zwierzyny. Najstarszym lasem na Wolinie jest właśnie fragment lasu bukowo-dębowego – jego wiek wynosi ponad 350 lat, zaś najstarsze rosnące w nim dęby liczą sobie ponad 500 lat.

Pomorski las brzozowo-dębowy

występuje on współcześnie na glebach o dość wysokim poziomie wód gruntowych w okolicy Świętouścia, Wisełki i na Mierzei Przytorskiej. W każdej z kilku lokalnych postaci tego lasu w drzewostanie dominuje brzoza brodawkowata (Betula pendula) i dąb szypułkowy (Quercus robur) rzadziej dąb bezszypułkowy (Quercu sesilis). Cechą wyróżniającą ten las jest powszechne i liczne występowanie wiciokrzewu pomorskiego (Lonicera periclymenum) - w tym szczególnie form piennych o nawet kilkunastometrowej wysokości oraz licznych krzewów leszczyny (Coryllus avellana). Liczne okazy leszczyny mają postać form drzewiastych o wysokości ponad 10m. Ilość gatunków roślin runa może osiągać nawet 50. Średni wiek lasów mieszanych wynosi około 100 lat a ich rzeczywisty udział powierzchniowy około 59%.

Subatlantycki bór świeży

las z dominującą sosną, który występuje na ubogich piaszczystych glebach. Słabe uwilgotnienie gleb, sprawiające wrażenie ‘świeżości’ przy dotyku, jest źródłem nazwy boru – „świeży”. Silny wpływ klimatu morskiego sprawia, że w borze tym spotykamy specyficzne gatunki runa: zimoziół północny (Linea borealis) bardzo efektowny mech bielistka siwa (Leucobryum glaucum) czy widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum). Typowe jest występowanie zwartych kobierców mchów i niskich traw oraz rozległych łanów borówki czernicy. Jej owoce – granatowe jagody, są nie tylko chętnie zbierane przez ludzi, ale stanowią też ważny składniki pokarmu ptaków (np. drozdów, sikor) i ssaków (kuny, borsuk).

Bory zajmują łącznie około 20% powierzchni lasów zaś ich średni wiek to około 90 lat.

Nadmorski bór bażynowy

dominuje w nim prawie wyłącznie sosna, a jego występowanie ogranicza się do piaszczystych gleb nadmorskich wydm (wydma brunatna). W runie występuje związana z klimatem morskim bażyna czarna (Empetrum nigrum) oraz borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea). Ważną grupę roślin runa stanowią porosty, na uwagę zasługują występujące w nim storczyki: tajęża jednostronna (Godyera repens), kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine) czy bezzieleniowa korzeniówka pospolita ( Monotropa hipopytis). Ciekawą a obserwowana na Wolinie w dłuższym okresie czasu jest tendencja do stopniowego użyźniania gleby i wkraczania gatunków bardziej wymagających głównie dębu bezszypułkowego, borówki czarnej. Prowadzi to do powolnego zaniku charakterystycznych dla bardzo ubogiego boru nadmorskiego gatunków runa. Taka przemiana nazywana sukcesją naturalną i powoduje wykształcanie się następnego z typów boru - subatlantyckiego boru świeżego.

Ols porzeczkowy

ten las występujący na glebach bagiennych często okresowo zalewanych wodą tworzy prawie wyłącznie olsza czarna (Alnus glutinosa).Charakterystycznym jest występowanie w warstwie podszytu porzeczki czarnej (Ribes nigrum). Największe powierzchnie olsu znajdują się na Mierzei Przytorskiej – w północnej części Drożkowych Łąk oraz nad brzegami jezior koło Warnowa. Są to na ogół lasy młode rozwijające się na powierzchniach byłych podmokłych pastwisk i łąk. Do najcenniejszych gatunków roślin w nich spotykanych należy najbardziej okazała krajowa paproć – długosz królewski (Osmunda regalis) czy storczyk gnieźnik jajowaty (Neotia ovata) oraz wiciokrzew pomorski.

źródło: Woliński Park Narodowy, dodano: 07.12.2005r.

.: noclegi

.: wycieczki piesze
.: wycieczki rowerowe
.: wycieczki objazdowe
.: foto safari
.: spływy kajakowe

.: zielone szkoły

.: forum

.: księga gości

.: o nas

.: kontakt 

.: reklama

.: mapa strony