|
RYBY
Jeziora
Pojezierza Warnowsko - Kołczewskiego
Pojezierze
tworzą jeziora rynnowe Lewińskiej Strugi: Rabiąż, Czajcze,
Domysłowskie i Warnowskie. Ichtofauna zamieszkująca te jeziora
nie różni się od ichtiofauny każdego innego jeziora o
charakterze eutroficznym czyli bardzo żyznym, obfitującym w związki
pokarmowe umożliwiające bujny rozrost roślinności wodnej. Używając
klasyfikacji rybackiej jeziora Pojezierza Warnowsko - Kołczewskiego
możemy zaliczyć pod względem występującej w nich ichtiofauny
do kategorii jezior szczupakowo-linowych. Oznacza to w praktyce, iż
można wyróżnić w nich gatunki dominujące: szczupaka, karasia,
lina, płoć i leszcza oraz gatunki domieszkowe: ukleję,
sandacza, piskorza, kozę, suma i wzdręgę. Ze względu na połączenie
wymienionych jezior przez Lewińską Strugę z Zalewem Kamieńskim,
a dalej z Zatoką Pomorską, także w tym wypadku mamy do
czynienia z migracją ryb i obecnością w tych wodach ryb
anadromicznych, czyli takich, których miejsce bytowania stałego
stanowią inne zbiorniki czy akweny wodne, natomiast ikra i larwy
wymagają innych akwenów, prawdopodobnie tych, które kiedyś
stanowiły pierwotne środowisko występowania tych gatunków.
Przykładem takiego gatunku jest w omawianych jeziorach węgorz (Anguilla
anguilla). Ta drapieżna ryba wiedzie nocny tryb życia, a dzień
spędza zagrzebana w mule lub dennym piasku. Z kolei należący do
gatunków dominujących szczupak (Esox lucius) osiąga nawet do
150 centymetrów długości i 30 kilogramów wagi. Początkowo żywi
się planktonem i małymi formami zwierząt bezkręgowych, ale
kiedy osiąga około 3 do 4 centymetrów długości, staje się
drapieżcą. Lin (Tinca tinca) to ryba, która w okresie zimowym w
najgłębszych partiach zbiornika pozostaje w bezruchu i trwa tak
aż do wiosny. Gatunek ten ma stosunkowo niewielkie potrzeby
tlenowe. Kiedy żeruje pod parasolem liści grążeli, wydaje
charakterystyczny odgłos „cmokania”. Z kolei domieszkowo występujący
w jeziorach sum (Silurus glanis), jest gatunkiem mogącym osiągać
pokaźne rozmiary, rośnie szybko i zdarza się, iż osiąga wagę
nawet powyżej 60 kilogramów. Powszechne jest także twierdzenie,
że jest długowieczny.
Ichtiofauna
Estuarium Odry
Akweny
przejęte przez park w Zatoce Pomorskiej i Zalewie Szczecińskim
stanowią integralną część obszernych biotopów morskiego i
zalewowego, a ich arbitralne wydzielenie utrudnia i wręcz nie
pozwala na wyodrębnienie zasiedlającej ją ichtiofaunę, gdyż
jest ona ściśle powiązana z pozostałą częścią tych
ekosystemów. Poza nielicznymi wyjątkami ryb stacjonarnych,
charakterystyka ichtiofauny zatokowej, czy zalewowej rozciągać
się będzie w dużej mierze na ichtiofaunę zasiedlającą
obszary WPN. Ponadto całe estuarium Odry złożone jest z akwenów
słonawowodnych, to też obserwować tu można symptomy ścierania
się, o różnym nasileniu, wpływów ichtiofauny pochodzenia
morskiego i słodkowodnego. W obszarze estuarium Odry zliczono 72
gatunki ryb, w tym 36 gatunków słodkowodnych, należących do 11
rodzin, 30 morskich należących do 19 rodzin i 6 gatunków wędrownych
należących do 4 rodzin. Każdy z tych gatunków jest lub może
być składnikiem ichtiofauny w przejętych przez WPN akwenach
morskich i odpowiednio słodkowodnych.
Lista
gatunków mogących występować w całym estuarium Odry ulega
zmianom - może być wzbogacona przez identyfikację gatunków
przypadkowych, przez wsiedlanie nowych gatunków na przykład pstrąga
czy krzyżówek jesiotra, lub zubożana na skutek zaprzestania
prowadzenia zarybień gatunkami nie znajdujących tu warunków do
rozrodu (np. amur, tołpyga, karp). Tylko w sezonie 1997 r. do
listy tej dopisane zostały nie notowane tu poprzednio takie
gatunki jak brzana i kiełb keslera - znane ze środkowych partii
polskich rzek, a w strefie przybrzeżnej Zatoki Pomorskiej -
czarniak, bytujący w Atlantyku.
Wśród
30 gatunków ryb morskich występujących w Zatoce Pomorskiej
najliczniej reprezentowana jest rodzina ryb śledziowatych (4
gatunki), a wśród niej śledź tworzący tu dwie rasy, wiosenną
i mniej liczebną jesienną. Pozostałe rodziny reprezentują
jedynie jeden, lub najwyżej dwa gatunki. Podstawowym kryterium
przy zaliczaniu danego gatunku do ryb morskich lub do słodkowodnych
przyjęto miejsce rozrodu, odpowiednio w morzu lub w wodach
zalewowych, wysłodzonych. Niemniej jednak, udokumentowano, że 11
gatunków morskich może występować także w wodach zalewowych i
w ujściach rzek. Dotyczy to w szczególności ryb rozradzających
się w przybrzeżnych wodach Zatoki Pomorskiej, ich form
larwalnych (np. śledź, babki) lub młodzieży (np. stornia),
wchodzących w strefy przyujściowe razem z wlewami wód podczas
sztormów północnych i zachodnich. Kilka gatunków typowo
morskich, spotykanych w Zatoce Pomorskiej nie odbywa tu tarła i
pochodzi z bardziej zasolonego Atlantyku, Morza Północnego,
Skagerraku czy Kattegatu a ich obecność związana jest ze
sztormowymi wlewami wód słonych do Bałtyku przez Cieśniny Duńskie.
Wśród
wspomnianych 36 gatunków ryb słodkowodnych, 22 należy do
rodziny karpiowatych z dominującą pod względem liczebności
populacji płocią, leszczem i krąpiem, 3 gatunki należą do ryb
okoniowatych z bardzo silnymi populacjami sandacza, okonia i
jazgarza, oraz 3 gatunki ryb łososiowatych z sieją stynką i
pstrągiem. Pozostałe 8 gatunków z przeważnie mało liczebnymi
populacjami (poza ciernikiem) reprezentuje 7 rodzin. Gatunki
zaliczone do ryb słodkowodnych przejawiają zróżnicowaną
tolerancję wobec zasolenia; 13 z nich może występować w wodach
Zatoki Pomorskiej, wchodząc w skład ichtiofauny tego ekosystemu.
Z tytułu większej tolerancji wobec zasolenia zaliczane są one
do grupy ryb estuariowych lub półwędrownych.
Wśród
ryb wędrownych występuje 6 gatunków, w tym dwa gatunki z
rodziny jesiotrowatych (w zaniku), 2 z rodziny łososiowatych (łosoś
i troć), oraz węgorz i minóg.
Ryby
Zatoki Pomorskiej
Liczba
gatunków ryb, mogących potencjalnie występować w pasie wód
przybżeżnych WPN, łącznie z gatunkami słodkowodnymi, zanikającymi
i rzadko występującymi w Zatoce Pomorskiej, wynosi 48. Nie jest
to jednak liczba zamknięta i stała, gdyż nie uwzględnia niektórych
gatunków, których możliwość wystąpienia na omawianym
obszarze jest mało prawdopodobna lub nie była udokumentowana w
dostępnej literaturze. Występujące tutaj gatunki możemy
podzielić następująco:
Ryby
stacjonarne, nie odbywające dalszych przemieszczeń, związane ściśle
z przybrzeżną strefą wód WPN, która charakteryzuje się zróżnicowanym
charakterem dna - piaszczystym bądź urozmaiconym kamieniami, głazami,
bądź porosłe podwodną roślinnością. Do tej grupy zaliczono
11 gatunków w tym 5 objętych ochroną gatunkową.
Ryby
zasiedlające wody przybrzeżne WPN okresowo w celach rozrodczych,
w liczbie 3 gatunków. Po tarle opuszczają one wody przybrzeżne.
Ryby
należące do gatunków morskich, rozradzające się w innych
rejonach, lecz przechodzące okres juwenalny w wodach Zatoki, a w
przypadku sporadycznie spotykanego parposza i nie notowanej od
dawna alozy, również okres odżywczy.
Ryby
morskie, w ogóle nie związane z pasem morskich wód WPN, lecz
mogące się pojawiać przypadkowo i sporadycznie. Wyróżniono
tutaj 7 gatunków, w tym objęty ochroną gatunkową Kur rogacz (Myoxocephalus
qadricornis). Są to ryby pochodzenia głównie atlantyckiego, dla
których Zatoka Pomorska stanowi wschodnią granicę rozsiedlenia
geograficznego.
Ryby słodkowodne,
estuariowe, andromiczne, nie związane ściśle z morskim pasem wód
WPN, lecz które zasiedlają te wody okresowo w celach odżywczych,
lub przemieszczają się przez nie. W zależności od lokalnych
kierunków i nasilenia przybrzeżnych prądów, przemieszczanie to
jest związane z wylewem wód zalewowych do Zatoki, gdzie ryby
rozprzestrzeniają się , a przy wlewie wód zatokowych do Zalewu
wracają do rozlewisk Świny. Przemieszczenia te nasilają się w
okresie przed i po tarle oraz przy kierowaniu się na zimowiska.
Grupa ta obejmuje 15 gatunków ryb w tym jeden ostatnio nie
notowany i objęty ochroną - mowa o Ciosie (Pelecus cultratus)
Do
ostatniej grupy zaliczyć możemy ryby wędrowne, mogące
przypadkowo przemieszczać się podczas swych wędrówek przez pas
przybrzeżnych wód Wolińskiego Parku Narodowego. Grupa ta
obejmuje 6 gatunków z których dwa objęte są ochroną gatunkową,
mowa o nie występującym ostatnio Jesiotrze zachodnim (Acipenser
sturio) i Minogu rzecznym (Lampetra fluviatilis) w stadium
larwalnym.
Ryby
Zalewu Szczecińskiego
Mówiąc
o ichtiofaunie wód Zalewu Szczecińskiego, mamy na myśli, północno-wschodnią
część Zalewu leżąca w granicach Wolińskiego Parku
Narodowego. W tym miejscu uwzględniono także gatunki ryb, występujących
w rozlewiskach rzeki Świny. Ichtiofauna omawianego obszaru jest
nieco liczebniejsza niż przybrzeżnych wód morskich i obejmuje
55 gatunków, łącznie z rybami morskimi, wędrownymi i zanikającymi.
Ryby słodkowodne,
stacjonarne, mogące rozradzać się w Zalewie Szczecińskim, lub
w wodach przyległych. Występuje 11 gatunków, w tym jeden - Różanka
(Rhodeus sericeus amarus) chroniony. Gatunki te nie tworzą
silnych populacji i nie odgrywają większej roli w rybołówstwie
zalewowym.
Ryby słodkowodne,
estuariowe, andromiczne, obejmujące 14 gatunków (w tym ciosa nie
notowana i jako jedyna z tej grupy objęta ochroną gatunkową).
Ta grupa ryb, tworzy silne liczebnościowo populacje i stanowi
podstawę rybołówstwa zalewowego. Cechą tych ryb, jest
rozradzanie się w Zalewie Szczecińskim, bądź w rozlewiskach Świny
i Dziwny oraz przemieszczanie się na okres odżywczy do Zatoki
Pomorskiej, przy czym w zależności od indywidualnej tolerancji
mniejszego lub większego zasolenie wód, pozostają one bądź w
bardziej wysłodzonej strefie przyujściowej rzek bądź
rozprzestrzeniają się na dalsze odległości w głąb Zatoki
Pomorskiej.
Ryby
nie rozradzające się w Zalewie Szczecińskim lub pojawiające się
w tych wodach przypadkowo. Grupa ta obejmuje 10 gatunków w tym 2 objęte
ochroną gatunkową - Koza (Cobitis taenia) i Piskorz (Misgurnus
fossilis). Gatunki te są bardzo rzadko notowane, a ich miejsca
rozrodu nie są znane. Tutaj możemy zaliczyć także gatunki
pochodzące z zarybień lub będące "uciekinierami" z
hodowli stawowych - (karp, amur, tołpygi biała i pstra).
Ryby
morskie, w liczbie 14 gatunków w tym 5 gatunków objętych ochroną
gatunkową - (parposz, nie występująca już aloza, pocierniec, 2
gatunki babek). Obecność tych ryb w wodach Zalewy i rozlewisk
rzek Dziwny i Świny, związana jest , za wyjątkiem parposza i
alozy (form andromicznych), z wylewami wód zatokowych do Zalewu,
co zwiększa stopień zasolenie wód Zalewu Szczecińskiego.
Gatunki te nie rozradzają się w tych wodach, a większość z
nich nie znajdując dogodnych warunków bytowania wraca do morza,
często błądząc.
Najcenniejsze
Gatunki Ryb
Gatunki
ryb wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi, występujące obecnie
lub w przeszłości, w wodach należących do Wolińskiego Parku
Narodowego:
- Jesiotr zachodni (Acipenser sturio) gatunek wędrowny w
swoich wędrówkach odwiedza wody należące do WPN.
- Parposz (Alosa fallax) notowany ostatnio na terenie WPN w
1995 roku, w Zatoce Pomorskiej.
- Łosoś (Atlantic salmon) obecnośc tego gatunku w wodach
Zalewu Szczecińskiego jest bardzo rzadko notowana, a egzemplarze
łowoine w Zatoce Pomorskiej należą najprawdopodobniej do
populacji skandynawskiej.
- Różanka (Rhodeus sericeus) obecnośc tego gatunku w
wodach WPN wymaga jeszcze potwierdzenia.
- Ciosa (Pelecus cultratus) prawdopodnie gatunek ten nie
występuje już w wodach WPN.
- Piskorz (Misgurnus fossilis) obecność tego gatunku w
wodach WPN ogranicza się do obrzeży, łach i kanałów wód
zalewowych.
- Iglicznia (Syngnathus typhle) prawdpopodobnie, gatunek ten
jest składnikiem morskiej ichtiofauny WPN.
- Minóg rzeczny (Lampetra fluviatilis) Obecnośc tego
gatunku w wodach zalewowych i morskich WPN, należy uznać za
prawdopoodbną. Jego obecność w Zalewie Szczecińskim
potwierdzana jest rzadko.
źródło:
Woliński Park Narodowy, dodano: 07.12.2005r.
|
