|
PŁAZY
W Wolińskim
Parku Narodowym, świat płazów reprezentowany jest przez 9
gatunków. Występują tutaj dwa gatunki traszek: Traszka
grzebieniasta (Triturus cristatus) i Traszka zwyczajna (Triturus
vulgaris). Są to gatunki dość rzadkie. Prócz traszek, występują
także: Ropucha szara (Bufo bufo) Ropucha paskówka (Bufo calamita)
i Ropucha zielona (Bufo viridis).
Żaby
reprezentowane są przez 7 gatunków: Żabę śmieszkę (Rana
ridibunda) Żabę wodnę (Rana esculenta) Żabę trawną (Rana
temporaria) i Żabę moczarową (Rana arvalis). Dodatkowo spotyka
się także: Kumaka nizinnego (Bombina bombina), Grzebiuszkę (Pelobates
fuscus) i Rzekotkę drzewną (Hyla arborea).
Niewątpliwie
najciekawszymi gatunkami ze świata płazów Wolińskiego Parku
Narodowego są traszki. Traszki są płazami ogoniastymi, to
znaczy, że zarówno larwy, jak i formy dorosłe posiadają dobrze
wykształcony ogon, w przeciwieństwie do płazów bezogonowych,
które posiadają ogon jedynie w fazie larwalnej. W Polsce występują
cztery gatunki traszek: traszka grzebieniasta (Triturus cristatus),
zwyczajna (Triturus vulgaris), karpacka (Triturus montadoni) i górska
(Triturus alpestris). Na terenie WPN występują jedynie traszka
grzebieniasta i zwyczajna.
W
sezonie wiosennych godów wszystkie gatunki nierozerwalnie związane
są z akwenami wodnymi; przede wszystkim jeziorami, rowami
melioracyjnymi a nawet okresowymi kałużami. Po sezonie godowym płazy
migrują do preferowanych przez siebie biotopów często nawet
kilkanaście kilometrów. W najbardziej dalekie wędrówki podążają
ropuchy szczególnie zielona, występująca nawet w najbardziej
suchych i ciepłych lasach, czasami na samych klifach. Również
suche sosnowe bory np. Mierzeji Przytorskiej i okolic Wisełki to
biotopy grzebiuszki ziemnej. Przez cały rok blisko wody żyją
kumak nizinny i rzekotka drzewna. Najbardziej atrakcyjne biotopy
dla większości żab zielonych znajdują się na obszarach nieleśnych
– łąki, turzycowiska lub w bardziej wilgotnych lasach – olsy
, wilgotne dąbrowy.
Najpoważniejsze
zagrożenie dla płazów to kolizja szlaków ich wędrówek do
miejsc godów z drogami – część godowisk płazów żyjących
na terenie Parku leży poza jego granicami; zanieczyszczenia wód
(Zalew Szczeciński, jeziora w zlewni Lewińskiej Strugi) co ma
podstawowe znaczenie dla rozwoju skrzeku i kijanek oraz generalne
obniżanie się poziomu wód i związany z tym zanik niektórych
miejsc godowych.
Traszka
grzebieniasta
-
wstępuje w Europie i Azji Mniejszej, w Polsce spotyka się ją
głównie na nizinach, rzadziej w niższych partiach gór. Z reguły
zamieszkuje nieco większe i głębsze zbiorniki, ale znaleźć ją
też można w rowach, stawach i zbiornikach potorfowych. W okresie
życia lądowego szuka kryjówek w zaroślach, pod zbutwiałymi
pniami, czasem w piwnicach i kopcach ziemnych. W porównaniu z
innymi traszkami w okresie godowym wyjątkowo długo przebywa w
wodzie, a na lądzie jest formą wybitnie wilgociolubną. Na
terenie WPN jest gatunkiem rzadkim.
Traszka grzebieniasta jest największym żyjącym w Polsce
przedstawicielem traszek. Samce osiągają 15 cm długości, a
samice nawet do 18 cm. Charakterystyczne dla tego gatunku jest
ubarwienie palców, na które składają się biegnące na
przemian poprzeczne czarne i żółte paski. Inną cechą gatunkową
jest szare podgardle z czarnymi plamkami. Nazwa gatunku, pochodzi
od pojawiającego się u samców w okresie godowym tzw.
grzebienia. Jest to fałd skórny ciągnący się od głowy do
ogona z przerwą w okolicy krzyżowej.
Traszka grzebieniasta budzi się ze snu zimowego w okolicy marca bądź
kwietnia. Samce traszki podobnie jak i innych płazów ogoniastych
nie mają możliwości wydawania głosów, dlatego przy kojarzeniu
się par, najważniejszą role odgrywają bodźce zapachowe i
wzrokowe. Samiec wykonuje przed samicą charakterystyczny taniec,
po czym następuje akceptacja bądź odrzucenie ze strony samicy.
W przypadku akceptacji, samiec składa spermatofor (pakiet plemników)
które samica zbiera kloaką. Ważne jest iż nie dochodzi wtedy
do zapłodnienia, a jedynie do zaplemnienia. Zapłodnienie odbywa
się później, na krótko przed złożeniem jaj. Jaja składane są
pojedynczo i zawijane w liście podwodnych roślin. Po około 2
tygodniach z jaj wykluwają się larwy. Po upływie kolejnych
trzech miesięcy następuje przeobrażenie się, a młode traszki
w postaci dojrzałej wychodzą na ląd. W fazie dojrzałej,
traszki prowadzą ukryty tryb życia. W ciągu dnia ukrywają się
w wilgotnych zakamarkach, a wieczorem i nocą polują. Traszki
zimują w stertach liści, w spróchniałych drzewach i pod
kamieniami. Dojrzałość płciową traszki osiągają w trzecim
roku życia.
Traszka zwyczajna
-
występuje w Europie środkowej, północnej i wschodniej oraz w
Azji. W Polsce pospolita na nizinach, rzadziej spotyka się ją w
górach. Nie jest wybredna w wyborze siedliska. W okresie rozrodu
znaleźć ją można we wszelkiego rodzaju zbiornikach wodnych, zaś
w okresie życia na lądzie spotyka się ją w miejscach
wilgotnych i zacienionych, np.: pod kamieniami, zwalonymi
drzewami, w norkach drobnych ssaków, czy w piwnicach. Traszka
zwyczajna budzi się ze snu zimowego wcześniej od
grzebieniastej-bo już w lutym lub na początku marca. Samice
traszki zwyczajnej posiadają w okresie godowym grzebień, jednak
znacznie mniejszy i delikatniejszy niż w przypadku samców
traszki grzebieniastej. Pokarm traszek stanowią zwierzęta
mikroskopijne, larwy owadów, skorupiaki, ślimaki, pająki i
owady. Do naturalnych wrogów tych zwierząt należą drapieżne
larwy owadów żyjących w wodzie, ryby, zaskroniec, ptaki wodne,
jeże, łasice i szczury.
Ropucha
szara (Bufo bufo)
-
swoją polską nazwę, zawdzięcza ubarwieniu. W istocie ropuchy
szare nie zawsze są szaro ubarwione. Barwa grzbietu może być
szarawa, w kolorze wilgotnej ziemi, ale także brązowa aż do
oliwkowej, upstrzona bardzo drobnymi, ciemniejszymi plamkami.
Strona brzuszna jest zawsze jaśniejsza, biaława, brudnoszara.
Ubarwienie stanowi dobry kamuflaż, zarówno na tle ziemi w
ogrodzie, na polu, jak i wśród leśnej ściółki, a więc w środowiskach
lądowych, w których te płazy żyją. Ubarwienie grzbietowej
strony ciała młodych ropuch jest nieco bardziej czerwone, czasem
ceglaste. Tylne kończyny są sporo krótsze niż u żab i mają słabo
wykształcone błony pływne. Ropuchy szare potrafią skakać,
jednak nie należą w tej konkurencji do krajowej czołówki.
Zwykle po prostu kroczą. Skóra ropuch (w odróżnieniu od żab)
jest sucha, pokryta licznymi brodawkami zawierającymi gruczoły
jadowe. Największe z nich to gruczoły przyuszne, tzw. parotydy,
o nerkowatym kształcie, umiejscowione właśnie tam, gdzie
wskazuje nazwa. Oczy ropuch mają złotawą tęczówkę o lekko
czerwonawym odcieniu, i czarne, eliptyczne, poziome źrenice. Mimo
dobrodusznego wyglądu, ropuchy szare są skutecznymi drapieżnikami.
Ich łupem padają najczęściej bezkręgowce - dorosłe owady i
ich larwy, mięczaki, ale czasem także drobne kręgowce - inne płazy,
młode jaszczurki i zaskrońce, a nawet myszy. Ropuchy przebywające
w pobliżu pasiek masowo pożerają pszczoły, wykazując przy tym
zdumiewającą obojętność na ich jad. Są w zasadzie niewrażliwe
także na jad żmii. Dzięki swojej żarłoczności potrafią oddać
nieocenione usługi ludziom (co nie dotyczy pasiek), zjadając
owady i ślimaki niszczące uprawy ogrodowe. Główną bronią
ropuch w obliczu zagrożenia jest jad wydzielany z gruczołów
rozmieszczonych na całym ciele. Zawiera on dwie substancje
czynne: bufotalinę (wpływającą paraliżująco na pracę serca)
i bufoteninę (powodującą senność). Ma postać gęstej cieczy
o ostrym smaku i zapachu i w pierwszej kolejności wywołuje ślinotok.
Jad wyzwalany jest pod wpływem bodźców mechanicznych, np.
ugryzienia, i tylko w tym miejscu, które zostanie podrażnione.
Nie należy więc obawiać się zatrucia jeśli tylko trzymamy
ropuchę w ręce i nie robimy jej żadnej krzywdy. Obliczono, że
śmiertelna dla człowieka dawka ropuszego jadu odpowiada ilości
zawartej w skórze 10 dorosłych osobników. Jeżeli potencjalny
zjadacz ropuchy nie zniechęci się potraktowany jadem (a np.
zaskrońce nie zniechęcają się), dodatkową obroną
zaatakowanego zwierzęcia jest wciągnięcie powietrza do płuc i
nadęcie się, co ma uniemożliwić jego połknięcie. Gody
ropuchy szarej rozpoczynają się w zbiornikach wodnych wczesną
wiosną. W zależności od warunków pogodowych (im cieplej, tym
wcześniej), mniej więcej w połowie marca zaczynają opuszczać
zimowe kryjówki i - zwykle na początku kwietnia - docierają na
godowiska. Pod względem wyboru miejsca na złożenie jaj nie są
szczególnie wybredne, jednak preferują większe zbiorniki wodne.
Godujące ropuchy szare spotkać można w jeziorach, różnego
rodzaju stawach, a czasem nawet w wypełnionych wodą rowach.
Charakterystyczne jest to, że żyjące w danej okolicy ropuchy
gromadzą się w ulubionym stawie masowo; często na każdy metr
linii brzegowej przypada po kilka osobników. Nierzadko zdarza się,
że do wody docierają już pary połączone w miłosnym uścisku
(amplexus). W praktyce oznacza to, że samiec korzysta z wysiłku
partnerki, niesiony przez nią na grzbiecie. Samce ropuch szarych
są - na szczęście dla samic - znacząco od nich mniejsze i osiągają
długość ciała 48-97 mm, podczas gdy samice 61-125 mm. W
trakcie godów samce nie odżywiają się i są bardzo aktywne w
wyszukiwaniu kolejnych partnerek. Zdarza się, że jedną samicę
obłapi nawet kilkanaście samców. Dochodzi przez to czasami do
śmierci zamęczonej panterki. Samce przyczepiają się do samicy
i nie ześlizgują dzięki czarnym, szorstkim modzelom, wyraźnie
widocznym w czasie pory godowej na trzech pierwszych palcach
przednich kończyn. Jest to w zasadzie jedyny przejaw szaty
godowej u samców ropuchy szarej. Oprócz tego zmienia się lekko
ich ubarwienie i skóra staje się gładsza. Poza porą godową
modzele są słabo widoczne, co znacząco utrudnia rozpoznanie płci.
Głos godowy samców - z powodu braku rezonatorów - jest bardzo słaby.
Przypomina nieco dźwięki wydawane przez kury. Samice składają
jaja w dwóch oddzielnych galaretowatych sznurach o długości
2,5-5 m, rozwieszonych przy dnie zbiornika na roślinach wodnych
Składająca jaja samica zaczepia sznurem o znajdujące się na
dnie przedmioty i krocząc po dnie (z samcem na plecach) rozwija
go. Jedna samica może złożyć od ok. 2700 do ok. 9700 jaj. Po
3-4 dniach kijanki opuszczają osłony jajowe. Należą one
(podobnie, jak kijanki innych ropuch) do najmniejszych larw
krajowych płazów bezogonowych - dorastają do 25-35 mm długości.
Ich ubarwienie od strony grzbietowej jest prawie czarne, brzuch
jest natomiast jaśniejszy. Kijanki ropuchy szarej mają ciekawy
zwyczaj formowania długich, nieprzerwanych kolumn i krążenia
wokół stawu, jak ławica ryb. W zależności od pogody panującej
w danym roku oraz od warunków termicznych zbiornika wodnego, od
końca maja do końca czerwca, najczęściej po obfitych
deszczach, kijanki przeobrażają się. Przy brzegach zbiorników
wodnych można wtedy spotkać całe roje młodych ropuszek, wyglądających
na pierwszy rzut oka jak muchy. Są malutkie, osiągają 5-8 mm długości
i jest ich takie mnóstwo, że nie sposób nie nadepnąć
przynajmniej kilku, kiedy przechodzi się w pobliżu stawu akurat
w tym czasie. Zanim osiągną dojrzałość płciową - co następuje
w przypadku samców po ok. 2-3 latach, a w przypadku samic rok później
- giną ich tysiące. Tak jak pozostałe krajowe ropuchy, dorosłe
ropuchy szare aktywne są o zmierzchu i w nocy, poza okresem wędrówek
na godowiska i samym godowaniem, kiedy to, zwłaszcza samce,
szaleją przez całą dobę. Latem zdarza się im wychodzić ze
swoich dziennych ukryć także po obfitych deszczach, a osobniki młodociane
bywają aktywne przez całą dobę. Pod koniec października
ropuchy szukają odpowiednich kryjówek i zapadają w sen zimowy.
Z reguły zimują na lądzie w różnych ziemnych norach,
wykrotach, chłodnych piwnicach, często w towarzystwie innych płazów.
Ropucha paskówka (Bufo calamita)
-
jest najmniejszą spośród naszych ropuch, długość ciała
samca dochodzi do 6-7 cm, samicy do 8 cm. Jest gatunkiem ciepło-
i deszczolubnym, o aktywności nocnej i zmierzchowej oraz, poza
porą godów, wybitnie lądowym trybie życia. W ciągu dnia
przebywa w ukryciu, zagrzebując się w ziemi lub kryjąc pod
kamieniami czy kępami traw. Kryjówki opuszcza o zmierzchu i
rozpoczyna żerowanie. W porze godowej samce nawołują partnerki
wydając głośne, turkoczące dźwięki. Łączenie się w pary i
składanie jaj odbywa się głównie nocą. Samica składa skrzek
w postaci dwumetrowych sznurów, w których zupełnie czarne jaja
ułożone są w jednym lub dwu rzędach. Paskówka zimuje na lądzie,
w wykopanych przez siebie norkach lub w innych kryjówkach.
Potrafi zakopać się nawet na głębokości trzech metrów.
Ropucha paskówka, nazywana też ropuchą żwawą (ze względu na
jej sposób poruszania się) występuje w Europie zachodniej i środkowej
oraz w krajach położonych na wschodnim brzegu Morza Bałtyckiego.
W Polsce zasiedla głównie obszary nizinne. Na ogół nie jest płazem
pospolitym, jednak lokalnie może tworzyć liczne populacje.
Preferuje tereny o glebach lekkich, unika podłoża twardego i
kamienistego. Spotkać ją można na łąkach, polach uprawnych,
wydmach, żwirowniach, na brzegach lasów i w sadach. Nie jest
zbyt wrażliwa na zanieczyszczenie wody, ani na jej zasolenie, w
związku z czym może występować również nad morzem.
Ropucha zielona (Bufo viridis)
-
występuje w Europie środkowej, południowej i wschodniej, Azji i
Afryce północnej. W Polsce jest stosunkowo pospolita, zarówno
na niżu, jak i w górach, jednak w odróżnieniu od ropuchy
szarej nigdzie nie występuje masowo. Żyje na terenach suchych,
na zboczach wzgórz, w ogrodach i parkach, często w bezpośredniej
bliskości siedzib ludzkich, unika zaś terenów zadrzewionych.
Ropucha zielona jest mniejsza i delikatniejsza od ropuchy szarej,
samice osiągają 10,5 cm, a samce 8,5 cm długości. Ropucha
zielona aktywna jest głównie w nocy. Ze snu zimowego budzi się
późno, jest bowiem gatunkiem wybitnie ciepłolubnym. Gody odbywa
w maju lub czerwcu, tylko w warunkach, kiedy temperatura nie spada
poniżej 10 OC. Samce pierwsze przybywają na miejsce godów i
zaraz przystępują do nawoływania samic, wydając głośne,
perliste, wysokie trele. Samica składa skrzek w postaci dwóch
4-metrowych równoległych sznurów, w których intensywnie czarne
jaja ułożone są w jednym lub dwóch regularnych rzędach. Młode
ropuszki wędrują na spore odległości w poszukiwaniu lądowych
kryjówek. Na sen zimowy ropucha zielona udaje się w pod koniec
września lub na początku października, zimuje w wygrzebanych
przez siebie norkach, pod kamieniami lub w zabudowaniach ludzkich.
Żaba
śmieszka (Rana ridibunda)
-
to największa i najokazalsza z polskich żab. Długość ciała
tego gatunku dochodzi nawet do 17 cm, w Polsce jednak notowano dotąd
osobniki znacznie mniejsze. Chociaż zewnętrznie jest bardzo
podobna do żaby wodnej, różni się od niej znacznie masywniejszą
i cięższą budową ciała oraz charakterystyczną chropowatą skórą
grzbietu, pokrytą dosyć dużymi brodawkami. Po bokach grzbietu
bardzo dobrze zaznaczone są u niej fałdy grzbietowe. Ze snu
zimowego budzi się żaba śmieszka w końcu marca, zaś okres
godowy rozpoczyna nieco wcześniej niż żaba wodna. W tym okresie
samce intensywnie odzywają się donośnym śmiejącym głosem. Często
żaba śmieszka krzyżuje się z żabą jeziorkową lub wodną.
Kijanki osiągają duże rozmiary. Przeobrażają się one po
okresie 100 dni. Żaba śmieszka jest mieszkańcem dużych
zbiorników wodnych: jezior, głębszych stawów czy starorzeczy.
Nie zaobserwowano wędrówek osobników tego gatunku. W sen zimowy
zapada często już we wrześniu lub na początku października.
Żaba śmieszka żyje w prawie całej Europie, lecz szczególnie
liczna jest na terenach południowych i południowo-wschodnich.
Rzadko występuje w górach, jednak okazyjnie znajdowano ten
gatunek na Kaukazie. Na terenie WPN można spotkać ją w wodach
przybrzeżnych Zalewu Szczecińskiego.
Żaba wodna (Rana esculenta)
-
Grzbietowa strona ciała żaby wodnej ma kolor trawiastozielony,
środkiem przebiega jasna linia. Brzuszna strona ciała jest biaława,
zazwyczaj szaro plamista. Gatunek ten wykazuje typowo dzienną
aktywność. Żaba wodna jest dużym, krępym płazem, dorasta do
10-12 cm długości. W okresie godowym u samców rozwijają się
modzele godowe czyli czarne zgrubienia na palcach przednich kończyn
oraz parzyste rezonatory - duże, błoniaste, szare worki głosowe.
Gody u tego gatunku żaby przypadają na maj i czerwiec. Przy ciepłej
pogodzie samce chóralnie "śpiewają", zarówno w dzień,
jak i w nocy. Złączone pary opadają na dno zbiornika, gdzie
samice składają skrzek porcjami, przyklejając go do roślin
wodnych. Często krzyżuje się z żabą śmieszką. Po jakimś
czasie pakiety skrzeku wypływają na powierzchnię wody. Dorosłe
osobniki zimują wyłącznie na dnie wód płynących, młode zaś
na lądzie. Żaby wodne odżywiają się głównie owadami, takimi
jak: muchówki, żądłówki, ważki oraz chrząszcze, ponadto
zjadają dżdżownice, pajęczaki i ślimaki. Duże osobniki
zjadają także większe zwierzęta, np. turkucie podjadki, drobne
ryby karpiowate, dorosłe traszki, inne żaby (również własnego
gatunku), jaszczurki, młode padalce i węże, ryjówki, a nawet
pisklęta ptaków. Na terenie WPN występuje w jeziorach
warnowskich i w Zalewie Szczecińskim.
Żaba trawna (Rana temporaria)
-
Żaba trawna jest najpospolitszym przedstawicielem żyjących u
nas tzw. żab brunatnych. Ciało ma wydłużone, krępe, pysk
szeroki, lecz ostrzej zakończony. Nogi tylne są długie, mocne,
zdolne do wykonywania dalekich skoków. Błony pływne spinające
palce tylnych nóg są słabo rozwinięte. Długość ciała dorosłych
okazów dochodzi do 10 cm. Ubarwienie tego gatunku jest brunatne,
bardzo zmienne. Ma on ogromną zdolność przystosowywania swego
ubarwienia do środowiska. Pod tym względem żabę trawną przewyższa
tylko rzekotka. Charakterystyczną cechą żaby trawnej jest występowanie
ciemnej, brunatnej plamy skroniowej. Skóra żaby trawnej jest
zawsze gładka. W okresie godowym podgardle samca przybiera
niekiedy barwę bladoniebieską. Jest to gatunek żyjący głównie
na lądzie, bardzo odporny na chłody i złe warunki
atmosferyczne. Życie aktywne rozpoczyna już w początkach marca,
rzadziej w początkach kwietnia. Samica składa skrzek w postaci
dużych buł, bez staranniejszego wyboru miejsca. Buły takie pływają
zwykle na powierzchni płytkiej wody. Przeobrażenie kijanek
przebiega podobnie jak u innych żab, a w górach obserwowano
zimowanie kijanek. Natychmiast po łączeniu par i złożeniu
skrzeku żaba trawna opuszcza wodę i aż do późnej jesieni żyje
na lądzie. Przebywa ona w najrozmaitszych środowiskach, wykazując
wielkie zdolności przystosowawcze. I tak najczęściej w lasach
liściastych, parkach i zespołach starodrzewi o wilgotnym podłożu.
Występuje też na polach uprawnych i łąkach oraz wśród zarośli
i kamieni na zboczach jarów i wzgórz. Poluje głównie o zmroku
lub w czasie deszczu. Teren rozsiedlenia tej żaby jest ogromny.
Na wschodzie spotyka się ją aż po Wyspy Japońskie. W całej
Polsce żaba trawna jest pospolita. Jest to gatunek stary, który
rozprzestrzenił się u nas prawdopodobnie w epoce lodowcowej. W
parku jest gatunkiem często spotykanym, goduje w jeziorach
warnowskich i Zalewie Szczecińskim.
Żaba moczarowa (Rana arvalis)
-
Ciało żaby moczarowej jest wysmukłe. Posiada ostro zakończony
pysk. Na ciele widoczne są wysokie fałdy grzbietowe o jasnym
zabarwieniu, obrzeżone od zewnątrz czarną obwódką. Wzdłuż
grzbietu przebiega jasna pręga. Ubarwienie zasadnicze powierzchni
ciała jest brązowe, zmienne. W okresie godowym całe ciało samców
pokrywa się intensywnie niebieskim, modrym nalotem. Żaba
moczarowa rozpoczyna życie aktywne w marcu, a gody w końcu tego
miesiąca lub w kwietniu. Samica składa jaja wśród roślin
przybrzeżnych. Przeobrażenie kijanek następuje po okresie
50-120 dni. Po zakończeniu godów żaba moczarowa prowadzi lądowy
tryb życia. Występuje najczęściej na łąkach, torfowiskach,
bagnach, natomiast unika miejsc silnie zadrzewionych. Nie występuje
nigdy wśród pól. Żaba moczarowa jest pospolita w całej
nizinnej Polsce. Jej okazy pochodzące z różnych okolic naszego
kraju wykazują duże różnice lokalne w ubarwieniu. W parku występuje
w okolicy jezior warnowskich i na Drożkowych Łąkach.
Kumak nizinny (Bombina bombina)
-
Kumak nizinny przypomina wyglądem niewielką ropuchę, lecz o
delikatniejszej budowie ciała. Skóra jego jest chropowata,
pokryta okrągłymi, drobnymi brodawkami. Ubarwienie grzbietu jest
ciemne, brunatne, oliwkowe, rzadko z odcieniem zielonym, pokryte
ciemnymi plamami. Spód ciała jest niebieskawy, niekiedy prawie
granatowy, upstrzony dużymi, nieregularnymi, jaskrawymi plamami.
Długość dorosłych osobników dochodzi do 5 cm. Palce tylnych nóg
spięte są błoną pławną. Samiec w porze godowej ma na
przedramieniu przednich nóg wyraźne modzele godowe. Kumaki są
silnie związane z wodą. Spotyka się je w dużych stawach
rybnych jak i niewielkich gliniankach. Na wiosnę pojawiają się
w końcu marca lub kwietnia, w zależności od temperatury. Na
początek godów duży wpływ mają opady atmosferyczne. W czasie
godów wydaje charakterystyczny kumkajacy głos. Skrzek składają
samice kumaków w postaci małych kłębów, zawierających do
kilkudziesięciu jaj, umieszczając je na roślinach lub na dnie
zbiornika wodnego. Pokarm kumaków stanowi drobna fauna wodna oraz
na lądzie owady, a także ślimaki i pierścienice. Sen zimowy spędzają
na lądzie gromadnie, w towarzystwie innych płazów. Kumak
nizinny, zwany również ognistym, zamieszkuje znaczną część
Europy. Jego wschodnia granica rozsiedlenia opiera się na Uralu,
północna przebiega w południowej Szwecji. Kumak nizinny jest
mieszkańcem nizin, w górach może jednak występować do wysokości
300 m npm. W całej nizinnej Polsce jest pospolity. W Wolińskim
Parku Narodowym jego godowiska utrzymują się w okolicy jezior
warnowskich.
Grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus)
-
Grzebiuszka jest niedużym płazem mierzącym około 8 cm długości,
o stosunkowo dużej głowie i krępej budowie ciała. Pokryta jest
gładką, cienką skórą, pozbawioną chropowatych, szorstkich
gruczołów. Posiada natomiast rozmieszczone głęboko w skórze
gruczoły, które przy podrażnieniu wydzielają w samoobronie
substancję o zapachu czosnku, stąd też bywa czasem nazywana żabą
czosnkową. Grzebiuszka jako jedyny z naszych płazów posiada
pionową źrenicę oka. Charakterystyczne są również silnie
wykształcone modzele piętowe (jasnożółte lub jasnobrązowe
zgrubienia na zewnętrznej powierzchni pięt), dzięki którym
grzebiuszka sprawnie zakopuje się w ziemi. Ubarwienie grzebiuszki
wykazuje dużą zmienność, ogólnie jednak strona grzbietowa
przybiera kolor żółtoszary z dużymi, nieregularnymi plamami
koloru ciemno-brązowego, brzuszna zaś ubarwiona jest kremowo. U
samców brak jest rezonatorów i modzeli godowych, występuje
jedynie owalny gruczoł na zewnętrznej stronie przedramienia. Ze
snu zimowego grzebiuszka budzi się w marcu lub na początku
kwietnia. Na miejsce rozrodu wędruje nocą, przy czym, jeśli
temperatura powietrza spadnie do 0oC, wędrówka zostaje
zahamowana. Gody odbywają się w zbiornikach wodnych od marca do
maja. Samce nawołują samice wydając pod wodą słabo słyszalne
dźwięki. Godujące grzebiuszki są bardzo skryte - zarówno
przed połączeniem się w pary, jak i potem przebywają na dnie
stawu. Rzeczą u płazów niezwykłą jest to, że głosy godowe
wydają zarówno samce jak i samice. Skrzek w postaci skręconych
rulonów długości od 0,4 do około 1 metra i grubości około 2
cm, przyczepiany jest do roślin wodnych, a czasem umieszczany
bezpośrednio na dnie zbiornika. Jaja są z jednej strony
ciemnopopielate, z drugiej jasnokremowe. Kijanki grzebiuszki są
największymi spośród kijanek naszych płazów - osiągają długość
10-18 cm, choć po przeobrażeniu młode grzebiuszki mierzą
jedynie 3-4 cm. Grzebiuszka zimuje na lądzie w wykopanej przez
siebie norce. Dojrzałość płciową osiąga po 2-4 latach, żyje
do 11 lat. Pożywieniem grzebiuszki w okresie larwalnym są
drobne, żywe i martwe zwierzęta, potem zaś poluje na dżdżownice,
pająki i owady (w tym na stonkę ziemniaczaną). Naturalnymi
wrogami grzebiuszki są głównie: niektóre sowy, myszołów, lis
i jeż. W Parku występuje na Mierzei Przytorskiej i na wschód od
miejscowości Wisełka, w widnych lasach na piaszczystych glebach.
Rzekotka drzewna (Hyla arborea)
-
Rzekotka drzewna jest jedynym żyjącym w Europie przedstawicielem
wielkiej rodziny żab drzewnych, występujących licznie w
puszczach tropikalnych. Jest to niewielki płaz, dochodzący wyjątkowo
do 5 cm długości, o kształtnej, lekko wydłużonej budowie ciała.
Nogi rzekotki mają długie palce, zakończone, buławkowatymi
przylgami służącymi jej do utrzymywania się na gładkiej
powierzchni liści. Nogi tylne są długie. Oczy duże, wyłupiaste.
Mają one charakterystyczne złotawe zabarwienie tęczówki. Skóra
rzekotki jest na grzbiecie gładka, lśniąca i delikatna, na
brzuchu i na bokach nieznacznie chropowata. Zasadniczym kolorem
grzbietu jest zieleń, jednakże dzięki dużej zdolności do
zmiany ubarwienia może ona, w zależności od podłoża, pory
roku, a nawet wilgotności, przybierać najrozmaitsze odcienie, od
bardzo ciemnego po żółty. Samiec różni się od samicy
ciemniejszym podgardlem. Ze snu zimowego budzi się rzekotka w
kwietniu - gody zaczyna w początkach maja. Samica składa skrzek
w postaci kłębków zawierających od 800 do 1000 żółtawych
jajeczek, osłoniętych galaretowatą otoczką. Kijanki tego
gatunku mają kolor żółtowoliwkowy i dorastają do 5 cm długości.
Okres rozwoju i przeobrażenia trwa około 90 dni. Po krótkim
pobycie w wodzie, w okresie godowym rzekotki prowadzą tryb życia
lądowy. Żyją głównie na drzewach i krzewach o szerokich liściach,
rzadziej spotyka się je na szerokolistnych roślinach łykowych.
Pokarm rzekotki stanowią owady, które łowi nadzwyczaj sprawnie
i szybko, wykonując przy tym błyskawiczne ruchy i skoki. Chociaż
jest ona płazem dość pospolitym, trudno ją jednak dostrzec, z
powodu doskonałej barwy maskującej. Rzekotka zamieszkuje całą
Europę środkową i południową, północno-zachodnią Afrykę
oraz Małą Azję. Na północy dociera do południowej Szwecji,
na wschodzie do Krymu i Kaukazu. W Polsce rzekotka jest dość
pospolita, lecz bynajmniej nie częsta. Preferuje drzewostany liściaste
i gęsto podszyte. Jej donośny godowy głos słychać wiosną w
okolicy jezior warnowskich i Mierzei Przytorskiej.
źródło:
Woliński Park Narodowy, dodano: 07.12.2005r.
|
