|
OCHRONA
EKOSYSTEMÓW LEŚNYCH
Wśród
ekosystemów występujących w BgPN zdecydowanie przeważają
ekosystemy leśne. Zajmują one 2863 ha i stanowią 84% powierzchni
Parku.
Zachowane,
pierwotne bory świerkowe oraz lasy bukowe i bukowo-jodłowe poddane
są ochronie ścisłej. W ochronie ścisłej wszelka ingerencja człowieka
jest całkowicie zaniechana. Prowadzone są tutaj badania naukowe,
jest rejestrowany przebieg naturalnych procesów przyrodniczych.
Obszar ten jest też udostępniony do zwiedzania. Wędrując po
szlakach turystycznych można z bliska zobaczyć las, kształtowany
wyłącznie przez siły natury.
Niżej
położone lasy były niegdyś eksploatowane przez człowieka. W odróżnieniu
od lasów pierwotnych są one znacznie przekształcone. Są
niestabilne. Są narażone, w znacznie większym stopniu niż lasy
pierwotne, na gwałtowne zmiany. Przyczyną nagłych zmian może być
wichura, rozwój grzybów pasożytniczych, masowy pojaw owadów żywiących
się igliwiem lub łykiem. Obszary te objęto ochroną czynną.
Prowadzone są tutaj zabiegi mające na celu unaturalnienie
drzewostanów oraz wzmocnienie jego odporności na działanie
czynników zewnętrznych i ograniczenie liczebności owadów do
poziomu nie naruszającego równowagi biologicznej.
Na
obszarze Parku znajduje się kilka enklaw nie będących w zarządzie
Parku. Znaczną ich część zajmują lasy. Objęto je ochroną
krajobrazową. Prowadzona jest tutaj gospodarka leśną „przyjazna
naturze”. Właścicielami lasów niepaństwowych na obszarze Parku
są Wspólnota Gruntowa i Leśna mieszkańców wsi Zawoja oraz spółki
osób fizycznych.
Priorytetem
ochrony lasów na obszarze Parku jest w pierwszym rzędzie
zachowanie unikatowego w Polsce kompleksu ekosystemów o wyraźnej
strefowości, wysokim stopniu naturalności oraz różnorodności
przyrodniczej.
Wiatrowały
w lasach prywatnych
Przy Polanie Krowiarki są rozległe wiatrowały w lasach
urbarialnych. Widać je zarówno z Polany Krowiarki, jak i ze szlaku
turystycznego na Diablak. Właściciele z Zubrzycy szybko usuwają
wiatrowały by uchronić je przed deprecjacją. Lasy te są w
otulinie Parku.
Wiatrowały
w Babiogórskim Parku Narodowym
Największy wiatrołom w historii Parku miał miejsce w listopadzie
2004 r. Szczególnie w południowej i wschodniej części Parku.
Wiatr powalił drzewa o masie bez mała 10 tys. m3.
Ochrona
ścisła
W lasach
poddanych ochronie ścisłej chronione są naturalne procesy.
Huragany są jednym z istotnych elementów przyrody kształtujących
ekosystemy leśne. Powalone drzewa pozostają więc nadal pod ochroną.
Można je zobaczyć ze niebieskiego szlaku turystycznego - tuż przy
Mokrym Stawku. W ochronie ścisłej nie są wykonywane żadne
zabiegi ingerujące w ekosystemy. Działania Parku ograniczone są
wyłącznie do przecinki drzewa powalonych na szlaki turystyczne i
przesunięcie odcinków drzew do lasu.
Ochrona
czynna
Ochroną
czynną objęte są lasy niegdyś użytkowane gospodarczo, poszczególne
składniki ekosystemu nie mają jeszcze wykształconych w
dostatecznym stopniu mechanizmów samoregulacji. W razie wystąpienia
czynnika naruszającego równowagę np. masowego pojawu owadów po
wystąpieniu wiatrołomów może dojść do gwałtownego rozpadu
warstwy dominujących drzewostanów świerkowych. Park prowadzi działania
ochronne mające na celu minimalizację takiego zagrożenia.
Sposób
postępowania z wiatrowałami był dyskutowany na posiedzeniu Rady
Naukowej Parku, w skład której wchodzą specjaliści z różnych
dziedzin nauki. W wypracowanej opinii wskazano na potrzebę
prowadzenia działań ochronnych, włączeniu powstałych luk i
przerzedzeń do planu przebudowy drzewostanów oraz prowadzenia
monitoringu pozwalającego na precyzyjne określenie wpływu działań
ochronnych na zmiany w ekosystemach leśnych w długiej perspektywie
czasu.
Korniki
Świat owadów Babiogórskiego Parku Narodowego jest olbrzymi i nie
poznany do końca. Występuje tutaj przeszło 3 tysiące gatunków
owadów, z czego najliczniejszą grupą są chrząszcze (Coleoptera).
Obecnie
z terenu Babiej Góry znanych jest 1508 gatunków tych owadów.
Do grupy
tej należy również kornik drukarz (Ips typographus L.). Mały
chrząszcz długości 4-6 mm, którego występowanie w masywie
Babiej Góry zaznacza się wyraźnie, szczególnie w reglu dolnym
poprzez coroczne usychanie tysięcy drzew.
Owad ten
wraz z innymi kornikami np. rytownikiem pospolitym (Pityogenes
chalcographus L.), kornikiem drukarczykiem (Ips amitinus EICHH.)
oraz Czterooczakiem świerkowcem (Polygraphus poligraphus L.)
licznie występującymi w Parku silnie przyspiesza rozpad drzewostanów
świerkowych będąc dużym zagrożeniem dla ich istnienia.
Ponieważ
świerczyny zajmują 80% powierzchni Parku koniecznym było podjęcie
czynnej formy ochrony w najsilniej zagrożonych drzewostanach BgPN.
Dlatego też usuwana jest część drzew zasiedlonych przez zespół
korników, które następnie są korowane, a kora wraz z kornikami
niszczona. Prowadzony jest również stały monitoring rozwoju w/w
gatunków za pomocą pułapek klasycznych i feromonowych.
Obserwacje
te dają coroczny obraz liczebności populacji tych owadów ukazując
rozwój gradacji.
Hodowla
lasu
Celem wszelkiej działalności podejmowanej w ekosystemach leśnych
jest doprowadzenie drzewostanów do stanu naturalnego, czyli takiego
w którym skład gatunkowy, struktura drzewostanu przypomina las
naturalny. Skład gatunkowy w lesie naturalnym zależy od różnych
czynników np.:
-
gleby,
- wilgotności,
- wysokości nad poziomem morza.
W BgPN
najbardziej zniekształcone przez człowieka są drzewostany położone
w piętrze wysokości regla dolnego. Tam gdzie pierwotnie były
ekosystemy leśne złożone z gatunków liściastych, sztucznie
posadzono jednogatunkowe drzewostany świerkowe. Te drzewostany są
bardzo narażone na różne klęski: np. wiatrołomy, gradacje owadów.
Bardzo zniekształcone przez człowieka ekosystemy leśne nie są w
stanie samoistnie powrócić do stanu pierwotnego.
Dlatego
w drzewostanach najbardziej zniekształconych prowadzi się różne
zabiegi:
- Zbiór
nasion takich gatunków jak: jodła, buk, klon zwyczajny, jawor i
inne.
- Prowadzenie szkółki - z zebranych nasion na terenie BgPN jest
produkowany materiał sadzeniowy, czyli kilkuletnie sadzonki małych
drzewek, które następnie sadzi się w lesie. Materiał sadzeniowy
używany w BgPN pochodzi tylko z nasion zebranych na terenie Parku.
- Dolesienia luk i przerzedzeń Zabieg wykonuje się w ekosystemach
leśnych, w których drzewostan został wprowadzony w sposób
sztuczny (posadzony przez człowieka), jego skład gatunkowy jest
niezgodny z siedliskiem – najczęściej są to monokultury świerkowe.
Ponadto nie ma domieszki innych gatunków poza świerkiem i nie
istnieje możliwość że las samodzielnie powróci do swego
naturalnego stanu. W miejscach gdzie pojawiają się luki i
przerzedzenia w drzewostanie wysadza się gatunki drzew zgodnych z
siedliskiem tj. jadły, buka, jawora, klona zwyczajnego, jesiona.
Luki i przerzedzenai pojawiają się samoistnie na skutek oddziaływania
wiatru, owadów i grzybów atakujących drzewa.
- Pielęgnacja gleby, koszenie roślinności przeszkadzającej we
wzroście sadzonek na uprawach Zadanie to jest realizowane przez
wykaszanie roślinności przy pomocy kosy leśnej lub sierpa, w
czasie ich największego rozwoju. Wykasza się tylko te powierzchnie
na których roślinność rozwija się tak bujnie, że mogłaby
zagrozić młodym drzewkom.
- Cięcia regulujące Stosowane są w uprawach i młodnikach oraz
odnowieniach podokapowych o składzie gatunkowym częściowo zgodnym
z docelowym. Ich intensywność zależy od stopnia zgodności składu
gatunkowego, a celem jest regulacja tego składu. W praktyce będzie
się to sprowadzało najczęściej do usuwania nadmiaru świerka. Cięcia
regulujące stosuje się także w przypadku, gdy zamiast
spodziewanego naturalnego odnowienia gatunków docelowych, pojawi się
lite odnowienie świerkowe. Wtedy intensywność cięć może być
lokalnie wysoka. W drzewostanach w fazie inicjalnej o dużym zwarciu
cięcia regulujące należy wykonywać w dwóch nawrotach.
źródło:
Babiogórski Park Narodowy, dodano: 18.01.2006r.
|
